Αφήγηση Ολυμπίας Παπαδούκα
από το βιβλίο
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Η Ελένη ήτανε το πρώτο παιδί της Μαρίας και του Δημήτρη Παπαγεωργίου .
Τα άλλα πέντε αδέρφια της, ο Γιάννης, ο Στέφανος, η Πολυξένη, η Γεωργία, και η Κατίνα ήτανε μικρότερα. Πήγε στο γυμνάσιο, δεν το τέλειωσε όμως,γιατί οι ανάγκες του φτωχού σπιτιού της την υποχρεώσανε να δουλέψει. Έγινε μοδιστρούλα.
Ο αδερφός της ο Γιάννης - δυό χρόνια μικρότερος της - μου λέει τώρα, στα 1980 που συναντηθήκαμε πάλι,για την Ελένη :
- Έχω την εικόνα της, μ ένα βιβλίο διαρκώς στο χέρι.
Αγαπούσε πολύ τα γράμματα.
Είχε ενδιαφέροντα όχι μονάχα για την οικογένεια της και τον εαυτό της.
Έκανε ότι μπορούσε για να βοηθήσει τον φτωχό, αυτή η φτωχιά.
Τώρα που μεγάλωσα κατάλαβα πως είχε μέσα της όλο τον κόσμο.
Πατριώτισσα όσο κανείς.
Εκεί στο Κολωνό η ΕΠΟΝ είχε γεμίσει την περιοχή με προκηρύξεις.
Πήρε μια τη διάβασε και είπε σ ένα παιδί που ήταν μαζί της : "Εδώ θα πάμε να αγωνιστούμε κι εμείς για τον ξεσκλαβωμό της πατρίδας από τους καταχτητες." Στην προκήρυξη αυτή βρήκε αυτό που ήθελε.
Έτσι η Ελένη μας οργανώθηκε στη νεολαία του ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ.
Δούλευε την μοδιστρική, μα έδινε την ψυχή της στον αγώνα για την λευτεριά και για να δούνε μια μέρα καλή, όλοι οι άνθρωποι.
Και έδωσε γι αυτό τη ζωή της.
Όταν σκοτώθηκε, μετά από χρόνια η μάνα της γέννησε ένα κοριτσάκι και του έδωσε το όνομα της Ελένης μας που την χάσαμε στα δεκαεφτά της χρόνια..
Μετά την ορισμένη για μας ώρα ξεκινήσαμε και ενωθήκαμε με την αφρισμένη λαοθάλασσα του κέντρου της Αθήνας.
Οι Γερμανοί με τους ταγματαλήτες μας κυνηγούσαν, μας πυροβολούσαν.
Η λαοθάλασσα χτυπιόταν από τις λεωφόρους του κέντρου στις παρόδους και ύστερα ξεχυνόταν πάλι στις λεωφόρους, ώσπου ο όγκος της διαδήλωσης έφτανε στα καθορισμένα από πριν σημεία.
Αυτά, όχι χωρίς απώλειες..
Πόρτες ανοίγανε για να μας προφυλάξουνε, για να μας δώσουν τις πρώτες βοήθειες.
Ας πω εδώ, πως σε διάφορα σημεία υπήρχαν από πριν εγκατεστημένα σε σπίτια πρόχειρα ιατρεία.
Ήμουνα στη Σταδίου όταν ακούμε πως πιο πάνω - στην εκκλησία του Καρύτση - σκότωσαν κόσμο.
Εκεί στην οδό Πραξιτέλους 1, βαριά τραυματισμένη η Παπαγεωργίου, μαζί με άλλους χτυπημένους, μεταφέρεται στο σπίτι που άνοιξε και τους δέχτηκε.
Την άλλη μέρα, -λέει ο αδερφός της-πήγα εκεί με την μάνα μου για να μάθουμε. Ήτανε το σπίτι που έμενε η κυρία Παπαδάτου.
Είχε παρακολουθήσει από την γρίλια του παραθύρου της την εκδήλωση. "Όταν έρχονταν οι Γερμανοί" μας είπε "είδα μια κοπέλα που άνοιξε την ελληνική σημαία και φώναξε προχωρώντας : "Απάνω τους παιδιά".
Μέσα στα τραυματισμένα παιδιά που μπήκανε στο σπίτι μας αναγνώρισα την κοπέλα με την σημαία.
Ήτανε η Ελένη μας, και θυμάμαι πως όταν έφευγε από το σπίτι μας για την διαδήλωση, συνεχίζει ο αδερφός της, έβαφε τα παπούτσια της μπλε και άσπρο.
Της λέω - γιατί τα βάφεις έτσι Ελένη ? "Είναι τα χρώματα της ελληνικής σημαίας" μου απάντησε- κι έφυγε για την διαδήλωση σαν να είχε φτερά, σαν να πετούσε.
Την Ελένη τη μεταφέρανε κρυφά οι Επονίτες του Κολωνού που ήταν μαζί της στον Ευαγγελισμό.
Μα σε λίγη ώρα κατά τις 2 μ.μ. άφησε εκεί την πνοή της για πάντα..
Πήγαν το λείψανο της στο νεκροθάλαμο για νεκροψία, μα επειδή υπήρχε κίνδυνος να πάνε εκεί οι ασφαλίτες και οι Γερμανοί, που όχι μόνο θα το κακομεταχειρίζονταν ώσπου να το πετάξουν κάπου, μα και μπορούσε να έβρισκαν στα ρούχα που φορούσε στοιχεία για να κάνουνε συλλήψεις, τα παιδιά - οι συναγωνιστές της το κλέψανε απ' εκεί .
Κι αλήθεια οι τσέπες της ήταν γιομάτες προκηρύξεις για την διαδήλωση.
Κι εκεί, πάλι, για τον φόβο των χαφιέδων το κρύψανε κάτω από ένα κρεβάτι.
Την άλλη μέρα κάναμε την κηδεία της στον Άγιο Γιώργη (Ακαδημία Πλάτωνος).
Πήγαμε χιλιάδες λαού .
Το φέρετρο της σκεπάστηκε με την ελληνική σημαία.
Ήτανε προσκύνημα και όρκος για αγώνα ως την λευτεριά.
Και πα' όλη την τρομοκρατία τραγουδήθηκαν ο Εθνικός Ύμνος και το Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά.. ο Έλλην ξεσπαθώνει.
Η ταφή έγινε στο νεκροταφείο του Περιστερίου.
Την ίδια μέρα βγήκαμε συνεργείο (έμενα τότε Κολωνό) και γεμίσαμε τις πινακίδες της οδού Λενορμάν με τ' όνομα της :
Για χρόνια περνούσα έξω από το σπίτι της οδού Λένορμαν απ' όπου την πήραμε για να την κηδέψουμε.
Πάντα ήθελα να μπω σ αυτό το σπίτι να ζητήσω πληροφορίες για την κοπέλα που σκοτώθηκε.
Όμως η κατοχική τρομοκρατία και το κυνηγητό του λαού, δεν σταμάτησαν για χρόνια πολλά μετά την "απελευθέρωση".
Εξορίες, στρατόπεδα, φυλακές, συχνότατες κλήσεις στην ασφάλεια, απειλές, παρακολουθήσεις, οδός Μπουμπουλίνας, υποχρεωτική παρουσία στην ασφάλεια του Τμήματος, σταμάτημα στο δρόμο και έρευνα κ.λ.π., κ.λ.π.
Είπα τότε : θα μπω μέσα κι ότι γίνει ας γίνει.
Έτσι στις 7 Νοεμβρίου 1973, πηγαίνω στο σπιτάκι - που να πάρει η ευχή ήταν σχεδόν πλάι στο
ΙΕ Αστυνομικό Τμήμα όπου έδινα "παρών".
Το σπιτάκι αυτό είχε μια αυλή που γύρω ήτανε δωμάτια - δωμάτια και μια σκάλα που οδηγούσε σε απάνω κατοικία με χαγιάτι. Όλα ετοιμόρροπα.
Ρώτησα μια γυναίκα εκεί στην αυλή αν είναι καμιά ένοικος από τον καιρό της κατοχής.
"Μόνο η κυρία Ρεγγίνα είναι από τότε " και μου έδειξε τη σκάλα .
Ανέβηκα και μίλησα με την κυρία Ρεγγίνα .
Ήτανε η αδελφή της μάνας της Ελένης.
Μου είπε ότι το σπίτι της Ελένης ήταν εκεί κοντά
(Επιδαύρου 57), ότι σκοτωμένη την Ελένη δεν την πήγαν σπίτι της για να μην τρομάξει η μάνα της και την έφεραν εδώ.
"Όταν τραβήξαμε το λείψανο κάτω απ΄το κρεβάτι για να το βάλουμε στο φέρετρο, το σωματάκι έσπασε στα δυο. Ήταν γαζωμένο από τις σφαίρες στη μέση και στο κεφάλι.
Σκοτώθηκε την παραμονή των γενεθλίων της.
Είχε γεννηθεί το 1926.
Εδώ στη Λένορμαν, λέει η γιαγιά Ρεγγίνα Γκόρου, σκοτώθηκε ακόμα ένα αγοράκι ".
Κράτησα τις σημειώσεις κι έγραψα την ημερομηνία :
7 Νοεμβρίου 1973.
Μετά είδα την αδερφή της και αδερφό της Γιάννη που τον ξαναβλέπω τώρα (1980) για να ξαναμιλήσουμε για την Ελένη που έδωσε της νιότης της τον ανθό για την Πατρίδα μας τη βασανισμένη, τη ματωμένη, τη λατρευτή.
Σημ.: 1. To κείμενο είναι από το βιβλίο :
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ - ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ :ΚΙΝΗΣΗ "Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ" το1982
Αγαπούσε πολύ τα γράμματα.
Είχε ενδιαφέροντα όχι μονάχα για την οικογένεια της και τον εαυτό της.
Έκανε ότι μπορούσε για να βοηθήσει τον φτωχό, αυτή η φτωχιά.
Τώρα που μεγάλωσα κατάλαβα πως είχε μέσα της όλο τον κόσμο.
Πατριώτισσα όσο κανείς.
Εκεί στο Κολωνό η ΕΠΟΝ είχε γεμίσει την περιοχή με προκηρύξεις.
Πήρε μια τη διάβασε και είπε σ ένα παιδί που ήταν μαζί της : "Εδώ θα πάμε να αγωνιστούμε κι εμείς για τον ξεσκλαβωμό της πατρίδας από τους καταχτητες." Στην προκήρυξη αυτή βρήκε αυτό που ήθελε.
Έτσι η Ελένη μας οργανώθηκε στη νεολαία του ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ.
Δούλευε την μοδιστρική, μα έδινε την ψυχή της στον αγώνα για την λευτεριά και για να δούνε μια μέρα καλή, όλοι οι άνθρωποι.
Και έδωσε γι αυτό τη ζωή της.
Όταν σκοτώθηκε, μετά από χρόνια η μάνα της γέννησε ένα κοριτσάκι και του έδωσε το όνομα της Ελένης μας που την χάσαμε στα δεκαεφτά της χρόνια..
από 35:00 έως 39:00
Την ημέρα εκείνη της διαδήλωσης ( 25 Ιούνη 1943 ) είχα κατέβει - όπως και τις προηγούμενες - μαζί με όλο το θέατρο στο σημείο που είχε οριστεί για προσυγκέντρωση.Μετά την ορισμένη για μας ώρα ξεκινήσαμε και ενωθήκαμε με την αφρισμένη λαοθάλασσα του κέντρου της Αθήνας.
Οι Γερμανοί με τους ταγματαλήτες μας κυνηγούσαν, μας πυροβολούσαν.
Η λαοθάλασσα χτυπιόταν από τις λεωφόρους του κέντρου στις παρόδους και ύστερα ξεχυνόταν πάλι στις λεωφόρους, ώσπου ο όγκος της διαδήλωσης έφτανε στα καθορισμένα από πριν σημεία.
Αυτά, όχι χωρίς απώλειες..
Πόρτες ανοίγανε για να μας προφυλάξουνε, για να μας δώσουν τις πρώτες βοήθειες.
Ας πω εδώ, πως σε διάφορα σημεία υπήρχαν από πριν εγκατεστημένα σε σπίτια πρόχειρα ιατρεία.
Ήμουνα στη Σταδίου όταν ακούμε πως πιο πάνω - στην εκκλησία του Καρύτση - σκότωσαν κόσμο.
Εκεί στην οδό Πραξιτέλους 1, βαριά τραυματισμένη η Παπαγεωργίου, μαζί με άλλους χτυπημένους, μεταφέρεται στο σπίτι που άνοιξε και τους δέχτηκε.
Την άλλη μέρα, -λέει ο αδερφός της-πήγα εκεί με την μάνα μου για να μάθουμε. Ήτανε το σπίτι που έμενε η κυρία Παπαδάτου.
Είχε παρακολουθήσει από την γρίλια του παραθύρου της την εκδήλωση. "Όταν έρχονταν οι Γερμανοί" μας είπε "είδα μια κοπέλα που άνοιξε την ελληνική σημαία και φώναξε προχωρώντας : "Απάνω τους παιδιά".
Μέσα στα τραυματισμένα παιδιά που μπήκανε στο σπίτι μας αναγνώρισα την κοπέλα με την σημαία.
Ήτανε η Ελένη μας, και θυμάμαι πως όταν έφευγε από το σπίτι μας για την διαδήλωση, συνεχίζει ο αδερφός της, έβαφε τα παπούτσια της μπλε και άσπρο.
Της λέω - γιατί τα βάφεις έτσι Ελένη ? "Είναι τα χρώματα της ελληνικής σημαίας" μου απάντησε- κι έφυγε για την διαδήλωση σαν να είχε φτερά, σαν να πετούσε.
Την Ελένη τη μεταφέρανε κρυφά οι Επονίτες του Κολωνού που ήταν μαζί της στον Ευαγγελισμό.
Μα σε λίγη ώρα κατά τις 2 μ.μ. άφησε εκεί την πνοή της για πάντα..
Πήγαν το λείψανο της στο νεκροθάλαμο για νεκροψία, μα επειδή υπήρχε κίνδυνος να πάνε εκεί οι ασφαλίτες και οι Γερμανοί, που όχι μόνο θα το κακομεταχειρίζονταν ώσπου να το πετάξουν κάπου, μα και μπορούσε να έβρισκαν στα ρούχα που φορούσε στοιχεία για να κάνουνε συλλήψεις, τα παιδιά - οι συναγωνιστές της το κλέψανε απ' εκεί .
Κι αλήθεια οι τσέπες της ήταν γιομάτες προκηρύξεις για την διαδήλωση.
από 21:30 έως 21:50
Μετέφεραν το λείψανο της Ελένης στο σπίτι της θείας της, αδελφής της μάνας της, στην οδό Λένορμαν.Κι εκεί, πάλι, για τον φόβο των χαφιέδων το κρύψανε κάτω από ένα κρεβάτι.
Την άλλη μέρα κάναμε την κηδεία της στον Άγιο Γιώργη (Ακαδημία Πλάτωνος).
Πήγαμε χιλιάδες λαού .
Το φέρετρο της σκεπάστηκε με την ελληνική σημαία.
Ήτανε προσκύνημα και όρκος για αγώνα ως την λευτεριά.
Και πα' όλη την τρομοκρατία τραγουδήθηκαν ο Εθνικός Ύμνος και το Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά.. ο Έλλην ξεσπαθώνει.
Η ταφή έγινε στο νεκροταφείο του Περιστερίου.
Την ίδια μέρα βγήκαμε συνεργείο (έμενα τότε Κολωνό) και γεμίσαμε τις πινακίδες της οδού Λενορμάν με τ' όνομα της :
ΟΔΟΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Για χρόνια περνούσα έξω από το σπίτι της οδού Λένορμαν απ' όπου την πήραμε για να την κηδέψουμε.
Πάντα ήθελα να μπω σ αυτό το σπίτι να ζητήσω πληροφορίες για την κοπέλα που σκοτώθηκε.
Όμως η κατοχική τρομοκρατία και το κυνηγητό του λαού, δεν σταμάτησαν για χρόνια πολλά μετά την "απελευθέρωση".
Εξορίες, στρατόπεδα, φυλακές, συχνότατες κλήσεις στην ασφάλεια, απειλές, παρακολουθήσεις, οδός Μπουμπουλίνας, υποχρεωτική παρουσία στην ασφάλεια του Τμήματος, σταμάτημα στο δρόμο και έρευνα κ.λ.π., κ.λ.π.
Είπα τότε : θα μπω μέσα κι ότι γίνει ας γίνει.
Έτσι στις 7 Νοεμβρίου 1973, πηγαίνω στο σπιτάκι - που να πάρει η ευχή ήταν σχεδόν πλάι στο
ΙΕ Αστυνομικό Τμήμα όπου έδινα "παρών".
Το σπιτάκι αυτό είχε μια αυλή που γύρω ήτανε δωμάτια - δωμάτια και μια σκάλα που οδηγούσε σε απάνω κατοικία με χαγιάτι. Όλα ετοιμόρροπα.
Ρώτησα μια γυναίκα εκεί στην αυλή αν είναι καμιά ένοικος από τον καιρό της κατοχής.
"Μόνο η κυρία Ρεγγίνα είναι από τότε " και μου έδειξε τη σκάλα .
Ανέβηκα και μίλησα με την κυρία Ρεγγίνα .
Ήτανε η αδελφή της μάνας της Ελένης.
Μου είπε ότι το σπίτι της Ελένης ήταν εκεί κοντά
(Επιδαύρου 57), ότι σκοτωμένη την Ελένη δεν την πήγαν σπίτι της για να μην τρομάξει η μάνα της και την έφεραν εδώ.
"Όταν τραβήξαμε το λείψανο κάτω απ΄το κρεβάτι για να το βάλουμε στο φέρετρο, το σωματάκι έσπασε στα δυο. Ήταν γαζωμένο από τις σφαίρες στη μέση και στο κεφάλι.
Σκοτώθηκε την παραμονή των γενεθλίων της.
Είχε γεννηθεί το 1926.
Εδώ στη Λένορμαν, λέει η γιαγιά Ρεγγίνα Γκόρου, σκοτώθηκε ακόμα ένα αγοράκι ".
Κράτησα τις σημειώσεις κι έγραψα την ημερομηνία :
7 Νοεμβρίου 1973.
Μετά είδα την αδερφή της και αδερφό της Γιάννη που τον ξαναβλέπω τώρα (1980) για να ξαναμιλήσουμε για την Ελένη που έδωσε της νιότης της τον ανθό για την Πατρίδα μας τη βασανισμένη, τη ματωμένη, τη λατρευτή.
Σημ.: 1. To κείμενο είναι από το βιβλίο :
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ - ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ :ΚΙΝΗΣΗ "Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ" το1982
